نقش و کارکرد داستان به عنوان یک گونه‌ی ادبی، در بازنمایی واقعیات اجتماعی و دغدغه های فردی و واکاوی ذهن و ضمیر انسان غیر قابل انکار است. آنچه بیش از هر گونه‌ی ادبی دیگر، ما را به داستان نیازمند می‌کند توانایی داستان در بازشناسی عمیق خصلت‌ها و پردازش مناسبات پردامنه‌ی انسانی و در نهایت، خلق کهکشانی از جانها و جهانهای تازه است؛ چنان که هر داستانی خود جهانی است. و همین توانایی است که آن را در میان دیگر ٓژانرهای ادبی و هنری از جایگاه ویژه ای برخوردار کرد است.
داستان و داستان نویسیی، با آن که در بستر ادبیات ما مهمان تازه واردی است و عمرش فراتر از یک صده بیشتر نمی رود، بیش از دیگر پدیده های هنری مدرن اقبال عام یافته است. همین که اکثر فرزانگان ما به نوشتن حد اقل یک داستان کوتاه، قلم خود را متبرک کرده اند، نشانه‌ی محبوبیت این گونه ادبی میان نخبگان و قلم‌به‌دستان ماست. با آن که در یکی دو دهه اخیر رویکرد به رمان‌نویسی افزایش یافته است، اما رویکرد غالب تا کنون معطوف به داستان کوتاه بوده است. پرتعدادبودن آثاری که به این جشنواره رسیده اند، نیز نشان گرم بودن بازار این گونه‌ی ادبی و البته استقبال از این جشنواره است. از میان انبوه آثار رسیده، بیست اثر توانستند به دور نهایی راه پیدا کنند که رقم قابل توجه و امیدبخشی است.
لازم به ذکر است که داوری در دو مرحله و توسط دو گروه از داوران انجام یافته است. در مرحله نخست از میان کل آثار رسیده به جشنواره، بیست اثر گزینش و به مرحله بعد ارسال شدند. وظیفه گزینش در این مرحله را اساتید ارجمند محمدآصف سلطان زاده، پروین پژواک و ضیاء قاسمی به عهده داشتند. در مرحله دوم، داوری نهایی میان اثار گزینش شده، توسط هیئت داوران این بخش صورت گرفت است.
در قضاوت کلی، داستانهای رسیده از تنوع موضوع، فضا، زبان و تکنیک بر خوردار بودند که حکایت از تنوع دغدغه، دیدگاه، ذوق و نیز پویش‌گری نویسندگان آنها می کند. مسایل اجتماعی، مانند فقر، تعصب و تبعیض؛ و همچنین جنگ، انتخار، مهاجرت و کرونا از دغدغه‌ها عمده داستانهای این دوره می باشد. سطوح کیفی داستانهای رسیده از لحاظ تکنیک و پرداخت داستانی گرچه دارای نوسان است، اما در مجموع رضایت بخش است.
هیئت داوران بخش فارسی، پس از بررسی قوت ضعف بیست اثری که بر مرحله دوم رسیده بودند، سه اثر را دارای برجستگی‌های زیر تشخیص داده و به عنوان آثار برتر برگزیده اند. گرچه این برجستگی‌ها با شدت و ضعف در اغلب داستانهای مرحله دوم مشهود بودند، ولی در سه اثر برگریده نمود بیشتری داشتند. برجستگی‌های یاد شده عبارتند از:
- توانایی در پرداخت مسایل اجتماعی با توجه به پیچیدگی شخصیت های داستان؛
- استفاده از زبان داستانی برای بیان احساسات و رفتار شخصیت های داستان؛
- طراوت، تازگی و بهرمندی از تکنیک های به‌روز داستان نویسی؛
- توجه به جنبه های روانی و لایه های پنهان شخصیت؛
- ظرافت در شیوه بیان؛
- بهرمندی از ظرفیت های قصه گویی و خیالپردازی.
(سه داستان برگزیده به ترتیب عبارتند از:
داستان کوته قفلی، رتبه نخست؛
داستان ماه جان، رتبه دوم؛
داستان شکار غیرقانونی، رتبه سوم.)
با احترام
هیئت داوران بخش فارسی
منیژه باختری ، عزیزالله نهفته، جواد خاوری
About Post Author
